जिते हस्तिनापुरको राज हारे चपरी मुनीको बास

एउटा भनाइ प्रख्यात छ नेपालमा जिते हस्तिनापुरको राज हारे चपरी मुनीको बास । हो नेपाल नरेश ज्ञानेन्द्रको अहिलेको निर्वासन पनि यहि नै हो । कसैले मानोस नमानोस् सत्य तोडेर तोडिन्न । राजनीतिक दलको दास र कमैया नभइकन सोच्ने हो भने राजा ज्ञानेन्द्रको अहिलेको अवस्था त्यही नै हो ।

नेपालमा बढिरहेको माओवादी आतंकवादी क्रियाकलापलाई नियन्त्रण गर्न तत्कालीन संसदका दलहरु नाकामयाब हुनु अनि मुलुकको आर्थिक सामाजिक धरातल भत्कँदै जाँदा साधारण नेपालीको मनमा त क्यारुँ क्यारुँ भएको अवस्थामा राजा ज्ञानेन्द्रले एक दुस्साहशी कदम उठाउने बाटो रोजे नेपालको राजाको हैसियतमा । उनको इरादा सहि नै रहेको देखिन्छ । नेपालमा शान्ति ल्याउने र बढिरहेको भारतीय हस्तक्षेपलाई कम गराउँदै लाने ।

तर उनले चालेको कदमले सिधा भारतलाई टक्कर दियो जुन उनका बुबा महेन्द्रले दिएको टक्कर जस्तो । बाबु महेन्द्रले नेपालमा बसेका भारतीय सेना हटाए अनि नागरिकता दिने व्यवस्थामा पनि सुधार गरेर भारतीयलाई नेपाली नागरिकता नदिने व्यवस्था मिलाए त्यसले इन्दिरा गान्धिलाई बहुत चिढायो भने अहिले छोरा ज्ञानेन्द्रको पालामा बोआओ सम्मेलनमा नेपालको सहभागिता अनि र्सार्कमा चिनलाई भित्र्याउनुले सोनिया गान्धिको सरकारलाई धक्का लाग्यो त्यसैले भारतले नेपालका संसदिय दल र नेकपा माओवादीलाई १२ बुँदे दिल्ली सहमती गरायो अनि नेपालका विधिवत रुपमा गणतन्त्र स्थापना गराएर राजासँग आफ्नो पुरानो दुस्मनी पुरा गर्‍यो । यस बीचमा भएका सबै जसो राजनीतिक गतिविधि नाटकका खेल भए । बाहिर जनताका अगाडी ठूला कुरा गर्ने र भारतीय राजदूतावासमा गएर समाधान खोज्ने काम भए । मधेशी नेताहरु भारतकै निगाहमा पालिए पोसिए मात्र होइन उनीहरुका माग पनि राजदूतावास भित्रैबाट समाधान भएर आयो भने माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड पनि अनगिन्ती पटक भारतीय दूतावासका गोप्य मन्त्रणामा कानमा मन्त्र सुनेर आए ।

नेपालको अवस्था यो हो । गिरिजा प्रसाद कोइरालाको नेतृत्वको नेपाल सरकारले सोल्जर बोर्डको नाममा नेपालका थप १६ जील्लामा भारतीय सेनाको क्याम्प राख्न दिने निर्ण्रय गर्‍यो भने नेपालका थप ६ वटा नदीमा भारतलाई विषेशाधिकार दिइयो ।

राजा ज्ञानेन्द्रले नेपाललाई आमुल परिवर्तन गर्न सक्छु भन्ने दुश्साहश राखेर माघ १९ मा शासन सत्ता लिए । उनको मकसद प्रति भारत असन्तुष्ट अनि चिढिएको थियो र उनलाई हरसंभव उपायले पाखा लगायो र नेपालमा भारतीय पपेट गर्भमेन्टका रुपमा गिरिजा प्रसाद कोइरालालाई शासन सत्ता प्रदान गर्‍यो । यस बीच राजाको भूमिका भनेको सून्य नै रहृयो । न त उनी भारतको हितमा जान सक्थे न त उनले नेपालीको हित गर्न सक्ने वातवरण नै बन्यो । भारतले उनलाई आखिरमा निर्वासनमा पठायो ।

राजा ज्ञानेन्द्रले नेपालको राजाको हैसियतमा जे काम गरे त्यो एकाध गलत बाहेक भारत अनि अर्न्तराष्ट्रिय क्षेत्रमा गर्नु पर्ने नेपालको अडान राख्नुपर्ने सही काम नै गरे । एक राजाले आफ्नो मुलुकको अस्मिताको लागि गर्नुपर्ने काम राजा ज्ञानेन्द्रले गरे तर नेपालका राजनीतिक दललाई किनारा लगाउनु र प्रजातन्त्र माथिको हस्तक्षेप भने उनले गर्न नहुने काम गरे ।

उनले चालेको कदम र गतिविधिलाई मैले नेपालमा जिते हस्तिनापुरको राज हारे चपरी मुनीको बास को रुपमा लिएको छु । यदि उनी उनको मकसदमा कामयाब भएर नेपालमा शान्ति ल्याउन सकेको भए उनको यो हस्तिनापुर (नेपाल)मा राज्य हुन्थ्यो नेपाली पनि सम्पन्न हुन्थे होलान् तर उनलाई असफल पारियो उनी असफल भए त्यसैले चपरी मुनीको बासमा जानुपर्‍यो ।

जे भए पनि राजाले आफ्नै बुद्धिले काम गरे आफ्नै बुद्धिमा राजा भए ज्ञानेन्द्र अनि आफ्नै बुद्धिमा नागरिक पनि भए । गिरिजा तथा अन्य नेताजस्तो भारतको इशारामा नचलिकन स्वविवेकले निर्णय लिनु र त्यसको परिणाम स्वीकार्नुले राजा अरुको आँखामा नराम्रै बनेपनि उनकै विचार धारणा अनि आँखामा टसको मस पक्कै भएका छैनन् । गिरिजा प्रसाद जस्ता नेताहरु अन्तिम समय सम्म पनि आत्मिक आनन्दको महशुस गर्न सक्दैनन् किनकी तिनका हरेक गतिविधी आफ्नो मन ज्ञानबाट गरेका छैनन् । त्यस मानेमा राजा राजपाठ हारेर पनि सफल अनि सुखी खुसी रहनेछन् । उनलाई यस मानेमा मेरो बधाई छ । आफ्नै कन्ससले काम गर्न सक्नु र त्यसको परिणाम स्वीकार्नुले उनको स्थान पक्कै माथि बढेको छ । हिन्दू सम्राटलाई मेरो अविवादन...........