Sunday, August 12, 2007

वाणी

"प्रियवाक्यप्रदानेन र्सर्वे तुष्यन्ति जन्तवः ।
तस्मात्तदेव वक्तव्यं वचने का दरिद्रता ।।"
- चाणक्यनीति १६।१७
(मधुर वचन बोल्नाले सबै जीव सन्तुष्ट हुन्छन्, अतः त्यही बोल्नु उचित हुन्छ । वचनमा दरिद्रता किन ?)

"केयूरा न विभूषयन्तिपुरुषं हारा न चन्द्रोज्ज्वला :।
वाण्यैका समलङ्करोति पुरुषं या संस्कृतधार्यते ।
क्षीयन्ते खलु भूषणानि शततं वाग्भूषणम्-भूषणम् ।।"

चन्द्रमाजस्ता उज्याला हारहरू र केयूरले व्यक्तिलाई सिँगार्दैनन् न त स्नान, लेप, फूलहरू र अलङ्कृत कपालले नै मानिसलाई सिँगार्छन्, नाशवान् यी गहनाहरू नाश भएर जान्छन् भने आफूसँगै रहेको एउटै भाषा (बोली) रूपी गहनाले व्यक्तिलाई सिँगार्छ । तर्सथ साँच्चिकै गहना त सुसंस्कृत भाषारूपी गहना नै हो । (अर्थात्, वाणीलाई मान्छेको सर्वोत्तम गहना, शृङ्गार र साधन पनि मानिएको छ